Loài cá mập luôn tai tiếng, tuy nhiên điều đó không ngăn cản người xem mong chờ tuần lễ Cá mập trên kênh Discovery Channel hằng năm. Cá mập có thể thực hiện một vai trò khác bên cạnh việc cắn xé, kẹp hàm thấy trên tivi.
Các nhà nghiên cứu ngày càng tập trung ứng dụng khoa học về cá mập vào sức khỏe con người trong nghiên cứu tiên tiến nhất có thể dẫn đến các khám phá về y khoa. Dưới đây là 5 cách mà cá mập có thể mang lại lợi ích cho con người và tiềm năng dẫn đến sự phát triển của thuốc mới.
1. Làm lành vết thương
Các nhà khoa học biết rằng cá mập có thể nhanh chóng làm lành vết thương và chống lại sự nhiễm trùng. Bằng cách giải trình tự gen của cá mập, các nhà khoa học đang cố gắng để hiểu gen nào đóng góp vào khả năng chữa lành vết thương nhanh chóng và đưa nó vào trong sự phát triển thuốc làm lành vết thương cho con người.
Ví dụ như thiết bị cấy ghép được FDA chấp thuận được goi là Omnigraft Dermal Regeneration Matrix sử dụng kết hợp silicon, collagen bò và sụn cá mập để điều trị vết bỏng nguy hiểm đến tính mạng và vết loét chân ở bệnh nhân mắc đái tháo đường.1
2. Ung thư
Ngày càng nhiều nghiên cứu về các gen miễn dịch liên quan đến ung thư được tìm thấy ở cá mập có thể giúp chúng ta tiến gần hơn trong việc tìm kiếm con đường mới để chiến đấu với ung thư. Trong một nghiên cứu cụ thể, các nhà nghiên cứu đã tìm thấy bằng chứng rằng một vài gen miễn dịch của cá mập đã trải qua tiến hóa mà có thể gắn liền với khả năng chống ung thư này.2 Đáng chú ý nhất là các gen này cũng có bản sao ở người, những nơi mà có sự biểu hiện quá mức của chúng được biết có liên quan đến ung thư.
Sự phát hiện này gợi ý rằng các protein được sản xuất bởi những gen có liên quan đến ung thư có chức năng đã được biến đổi ở cá mập, ví dụ như tiềm năng bảo vệ chúng khỏi ung thư. Tuy nhiên, các nghiên cứu vẫn đang được tiến hành.
3. Các nhiễm trùng bệnh viện
Để ngăn ngừa các nhiễm trùng bệnh viện và giảm tối thiểu sự cần thiết của kháng sinh, một nhóm các nhà nghiên cứu đã nghiên cứu về việc sử dụng da cá mập để giảm bề mặt bị ô nhiễm.3 Do da cá mập nhám và có một số tính chất đặc biệt, nó có khả năng ngăn cản các vi sinh vật khỏi gắn vào bề mặt da.
Nhóm nghiên cứu từ Sharklet Technologies đã thử nghiệm việc sử dụng một vi mẫu chuẩn lấy cảm hứng từ cá mập dựa vào bề mặt có kính thước hiển vi soi trên da cá mập cho thấy việc gắn vi khuẩn lên mẫu trở nên khó khăn. Việc sử dụng mẫu chuẩn để xử lý bề mặt nhiễm khuẩn Staphylococcus aureus kháng methicillin làm giảm truyền nhiễm đến 97% so với đồng - một loại bề mặt kháng khuẩn thường dùng.
4. Bệnh Alzheimer
Lundbeck và công ty Ossianix đang nghiên cứu việc liệu kháng thể của cá mập có cung cấp một cách mới để chống lại bệnh Alzheimer và một số bệnh khác hay không.4
Các nhà nghiên cứu của Ossianix đang nghiên cứu về cách để gắn các protein trị liệu vào các kháng thể có nguồn gốc từ cá mập, điều này có thể cho phép chuyển các phương pháp điều trị qua hàng rào máu não vào não nơi mà chúng gắn với một đích đến của thuốc. Lundbeck và Ossianix đã thử nghiệm thành công công nghệ này ở chuột cho cả bệnh Alzheimer và bệnh Parkinson.
Mặc dù vẫn đang trong giai đoạn đầu nhưng các phát hiện của nghiên cứu có thể có tiềm năng đem lại lợi ích cho bệnh nhân bị các bệnh về trí não.
5. Bệnh xơ hóa
Các nhà nghiên cứu người Úc đã phát triển một loại thuốc bắt chước một phần của hệ thống miễn dịch của cá mập để điều trị xơ phổi vô căn (IPF).5 Thuốc được gọi là AD-114, lấy cảm hứng từ một kháng thể được tìm thấy ở trong máu cá mập, cụ thể là từ họ cá mập thảm (Wobbegong). Thuốc được FDA xác định là một thuốc mồ côi và dự kiến sẽ bắt đầu thử nghiệm trên con người vào năm 2018.
Những xét nghiệm từ phòng thí nghiệm khác cho thấy tiềm năng của thuốc trong điều trị các dạng xơ hóa khác như là bệnh gan và các bệnh thoái hóa mắt liên quan đến tuổi tác.
Tài liệu tham khảo